2019

De eeuw van Hildebrand. Het leven van Nicolaas Beets

Van het Letterenfonds heb ik in 2019 een beurs gekregen om een biografie te schrijven over Nicolaas Beets, bekend van de Camera Obscura (1839). Werktitel: De eeuw van Beets.

Beets werd geboren in een cruciale fase in de Nederlandse geschiedenis, direct na de Napoleontische tijd. Na de val van Napoleon begreep iedereen dat de wereld veel ingewikkelder in elkaar stak dan men in de achttiende eeuw gedacht had. Het kwam erop aan om zich te handhaven in een gevaarlijke en onzekere wereld, om er het beste van te maken, en te zoeken naar punten van houvast, zoals de godsdienst, het gezinsleven en het vaderland. Die levensbeschouwing, die men als ‘Biedermeier’ kan karakteriseren, leidde ertoe dat Nederland direct na de Franse tijd een door en door burgerlijke samenleving werd.

Men zou Beets kunnen typeren als de ideale Biedermeier-figuur in de Nederlandse context, al dreef hij er in zijn Camera Obscura ook liefdevol de spot mee. Hij groeide op in een Biedermeier-cultuur, en na een romantische bevlieging deed hij afstand van zijn ‘zwarte tijd’ om weer vol overtuiging voor een burgerlijk leven te kiezen. De conservatieve Beets had het ongeluk te leven in een tijd waarin Nederland radicaal veranderde en zich ontwikkelde in een richting die bepaald niet zijn ideaal was. Terwijl de wereld in hoog tempo transformeerde, bleef Beets vasthouden aan zijn Biedermeier-idealen. Het is opvallend dat Beets zich, hoewel hij wel degelijk een mening had over wat er in de wereld om hem heen gebeurde, publiekelijk dikwijls afzijdig hield, trouw aan zijn motto ‘Doen door laten’. Hoe is het mogelijk dat iemand met zijn talenten, die overal een mening over had en de rol van van public intellectual had kunnen spelen, zich in veel gevallen in het openbaar terughoudend opstelde en niet in het geweer kwam tegen wat hij als een verkeerde richting beschouwde? Ondanks zijn bezwaren bewoog Beets mee met de veranderingen; hij werkte zich niet in een isolement, maar bleef een prominente figuur. De rode draad in De eeuw van Beets is het spanningsveld tussen Beets’ Biedermeier-idealen en de moderniteit, waarmee hij tegen zijn zin geconfronteerd werd.

2013-2016

NWO Veni-project The Poet as Pop Star. Literary Celebrity in the Netherlands, 1780-1900

“Ik ben tegenwoordig in de mode en gewild als een paar oranje handschoenen”, schreef de jonge dichter Nicolaas Beets in 1835. In dit door NWO gefinancierde Veni-project onderzocht ik het fenomeen literaire roem in de negentiende eeuw aan de hand van auteurs als Willem Bilderdijk, Hendrik Tollens, Nicolaas Beets, Piet Paaltjens en Multatuli.

• NWO-website
• Zie ook